Opatentuję to! – taka myśl pewnie nie raz Ci przyszła do głowy, gdy wpadłeś na jakiś ciekawy pomysł. Pytanie tylko, czy rzeczywiście wszystko można opatentować i co to właściwie znaczy. Czy wiesz, czym jest wynalazek i jak wygląda procedura jego patentowania? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.
Czym właściwie jest patent i wynalazek.
Masz ciekawy pomysł i zastanawiasz się, jak go zabezpieczyć, żeby mieć na niego wyłączność. Oczywiście od razu pomyślisz o opatentowaniu swojego wynalazku. Jednak nie każde rozwiązanie da się w tej formie chronić.
Musisz wiedzieć, że w polskim prawie nie ma definicji wynalazku, ale są podane kryteria, jakie powinien on spełniać aby dało się go opatentować. Zwykle jako wynalazek określa się techniczne rozwiązanie jakiegoś problemu, które jest zupełnie nowatorskie. Mogą to być np. urządzenia, przedmioty, receptury, procesy technologiczne. Aby można je było opatentować, muszą mieć poziom wynalazczy, być nowe i nadawać się do przemysłowego stosowania.
Patent to nic innego jak monopol prawny do komercyjnego korzystania z wynalazku na określonym terytorium i przez określony czas. Terytorium zależy od tego, jaki organ przyznał patent. Ochrona może objąć kraj (Polska), region (Europa) lub wiązkę krajów (np. Polskę, USA i Japonię).
Zobacz również:
- Wzór użytkowy czy wzór przemysłowy? Co lepiej zabezpieczy Twoje interesy?
Wymogi, jakie musi spełnić wynalazek, aby dało się go opatentować.
- Po pierwsze wynalazek powinien rozwiązywać jakiś problem.
Jeśli Twoja innowacja nie rozwiązuje żadnego (ponieważ chcesz chronić firmowe logo, bądź wygląd mebla), to patentu nie dostaniesz. Problem nie musi być wcale skomplikowany. Bardzo często są to proste rozwiązania, które ułatwiają życie.
- Po drugie wynalazek musi mieć charakter techniczny.
Oznacza to, że musi oddziaływać na materię. W związku z tym nie opatentujesz np. czystego oprogramowania komputerowego.
- Trzecie kryterium to nowość.
Twój wynalazek musi być nowy na skalę światową. Jeśli go ujawnisz w jakikolwiek sposób np. na jakiś targach czy w czasopiśmie branżowym, to patentu już nie dostaniesz. Jeśli chcesz pokazać go potencjalnemu inwestorowi czy klientowi, to powinieneś podpisać z takimi osobami umowy o zachowaniu poufności.
- Czwartym warunkiem jest poziom wynalazczy.
Chodzi o to, że rozwiązanie nie może wynikać bezpośrednio z istniejącego stanu techniki. Powinno być więc zaskakujące i nieoczywiste dla specjalistów z danej branży.
- Ostatnim warunkiem jest przemysłowa stosowalność.
Chodzi o to, aby Twój wynalazek miał praktyczne zastosowanie oraz gwarantował swoją powtarzalność. To nie może być tylko coś teoretycznego.
Nie wszystko opatentujesz.
Musisz wiedzieć, że prawo wyraźnie wskazuje kategorie, w których rozwiązania nie zostaną opatentowane. Należą do nich:
- Odkrycia – jeśli jesteś naukowcem i właśnie odkryłeś jakieś nowe zjawisko czy prawo, to nie uda Ci się go opatentować. Prawo bowiem nie uważa odkryć naukowych za wynalazki.
- Teorie naukowe i metody matematyczne.
- Wytwory, które mają charakter jedynie estetyczny. Chyba przyznasz, że piękny czy oryginalny wygląd nie rozwiązuje żadnego problemu.
- Plany, zasady, metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz Nie spełniają one warunku o charakterze technicznych rozwiązań.
- Wytwory łamiące powszechnie znane i przyjęte zasady nauki. Dlatego nie opatentujesz perpetuum mobile.
- Programy komputerowe i aplikacje mobilne.
- Sposoby przedstawiania informacji. Podobnie jak programy komputerowe, treść informacji nie ma charakteru technicznego, więc nie uznasz jej za wynalazek.
Te siedem kategorii przedstawia rozwiązania, które nie są wynalazkami. Kolejne trzy wprawdzie spełniają kryteria wynalazku, ale chroniąc interes publiczny, prawo wyłącza możliwość ich opatentowania. Są to:
- Wynalazki sprzeczne z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami (np. maszyna do tortur).
- Odmiany roślin, rasy zwierząt, a także czysto biologiczne sposoby ich hodowli. W tym przypadku ustawodawcy uznali, że odmiany czy rasy nie mają charakteru technicznego (Europa) lub też nie są dziełem człowieka a natury (USA).
- Sposoby leczenia i diagnostyki.
Dlaczego warto starać się o patent na wynalazek.
Droga do patentu jest długa i złożona. Będziesz też musiał ponieść niezbędne opłaty. Na dłuższą metę warto jednak swojego pomysłu chronić. Patent zapewnia Ci monopol prawny na komercjalizację swojego rozwiązania. Nikt nie będzie mógł go wykorzystać bez twojej zgody. W razie nieuprawnionego wykorzystania wynalazku będziesz mógł dochodzić roszczeń w postępowaniu cywilnym.
Pamiętaj też, że możesz rozporządzać swoim prawem do patentu, sprzedając go lub udzielając na niego licencji. Czyli możesz na nim nieźle zarabiać. Jako przedsiębiorca masz też zapewnioną przewagę nad konkurencją.
Czy prawo patentowe jest dobre?
Bez wątpienia możliwość uzyskania monopolu prawnego na dane rozwiązanie motywuje wynalazców do innowacyjności. Druga korzyść wynika z obowiązku szczegółowego opisania wynalazku. Ponieważ opisy patentów są ogólnie dostępne, także w internecie, więc jest to potężna baza wiedzy, z której możesz korzystać. Korzysta na tym ogół społeczeństwa, co przyspiesza wbrew pozorom światowy postęp. Wiele osób o tym zapomina, ale choć wynalazki mogą być chronione i 20 lat to tylko w sytuacji, kiedy jego właściciel takie prawo systematycznie co roku przedłuża. W praktyce większość patentów wygasa najczęściej jeszcze przed 13 rokiem. W takiej sytuacji dane rozwiązanie staje się częścią stanu techniki i każdy może z niego korzystać.
Pomoc rzecznika patentowego bardzo się przyda.
Jak już wiesz, żeby opatentować swój wynalazek, musisz przejść dość skomplikowaną procedurę. Warto wykorzystać wiedzę i umiejętności rzecznika patentowego, który jest specjalistą od tego typu działań.
W czym pomoże rzecznik? Przede wszystkim przygotuje wniosek do urzędu patentowego, z niezbędnymi opisami, rysunkami i zastrzeżeniami patentowymi. Sprawdzi też, czy Twój pomysł nie pojawił się już gdzieś na świecie (zrobi pełne badanie patentowe).
Jednak zanim rzecznik przejdzie do przygotowywania wniosku, stwierdzi, czy Twój pomysł w ogóle ma zdolność patentową, czyli czy jest wynalazkiem.
Następnie rzecznik musi ustalić, na jakim terytorium ma obowiązywać patent. Masz do wyboru procedurę krajową, regionalną i międzynarodową. Jeśli zechcesz rozszerzyć zakres ochrony terytorialnej, możesz to zrobić w ciągu 12 miesięcy od momentu zgłoszenia.
Po złożeniu wniosku do odpowiedniego urzędu rzecznik będzie nadzorował całą procedurę, która zwykle trwa około 3 lat.
Rzecznik patentowy przyda Ci się także po uzyskaniu patentu. Ochrona patentowa może trwać nawet 20 lat. Jednak co roku trzeba ją przedłużać i wnosić stosowną opłatę. Jeśli o tym zapomnisz, ochrona wygaśnie. I właśnie o tych terminach będzie Ci przypominał rzecznik.
